با توجه به استقبال از نگهداری حیوانات خانگی و به خصوص گربه‌ها در جامعه، شناخت رفتارها و عکس‌العمل‌های آنها در دوره‌های سنی مختلف کمک بسیاری در نحوه مراقبت و درک ویژگی‌های سنی گربه‌ها خواهد کرد. بلوغ در گربه‌های نر و ماده از مهم‌ترین و خاص‌ترین برهه‌های زندگی این حیوانات دوست داشتنی به شمار می‌رود و با تغییرات هورمونی و رفتاری متعددی در گربه‌ها همراه می‌باشد. مسلماً آگاهی از علائم سن بلوغ و روش‌های مراقبتی و اصول تغذیه‌ای در این دوران تاثیر بسیاری در بهبود تعامل انسان و گربه‌ها خواهد داشت. در ادامه به بیان توضیحات جامعی در خصوص سن و نشانه‌های رایج بلوغ در گربه‌های نر و ماده اشاره کرده و همچنین راهکارهایی را برای مراقبت بهتر در این دوران ارائه می‌دهیم.
بررسی مراحل رشد گربه‌ها
گربه‌ها همانند انسان‌ها دوره‌ها و چالش‌های مختلف سنی را طی می‌کنند اما با این تفاوت که سرعت رشد آنها بسیار بیشتر است و به سرعت وارد دوران بلوغ و تولید مثل می‌شوند. طبق گفته دامپزشکان لازم است که با شناخت ویژگی‌های سنی و نیازهای تغذیه‌ای در مراحل مختلف زندگی گربه‌ها و به خصوص در دوران حساس بلوغ از تشویقی و مکمل غذایی گربه و غذای‌های مخصوص دوران بلوغ برای گربه‌های خانگی مورد استفاده قرار دهید تا حیوانات خانگی طول عمر بیشتری داشته‌باشند. در ادامه به بررسی کامل مراحل رشد در گربه‌ها می‌پردازیم:
- بچه گربه (0 الی 6 ماهگی)
از دوران تولد تا حدود 6 هفتگی بچه گربه‌ها وابستگی بسیاری به مادر خود دارند و از او جدا نمی‌شوند و از شیر مادرشان تغذیه می‌کنند. پس از 6 هفتگی کم‌کم می‌توانند از غذاهای مرطوب مانند سوپ و کنسرو استفاده کنند.
- نوجوان (6 تا 12 ماهگی)
در این مرحله، گربه‌ها وارد سن بلوغ می‌شوند و با توجه به ترشح هورمون‌های جنسی در بدنشان رفتارهای متفاوت غریزی از خود بروز می‌دهند. با وارد شدن به سن بلوغ گربه‌های نر و ماده، توانایی تولید مثل پیدا می‌کنند.
- بالغ (1 تا 2 سالگی)
گربه‌ها در این سن بلوغ ذهنی و اجتماعی را تجربه می‌کنند و تلاش بسیاری برای یادگیری و تعامل با موجودات اطراف خود دارند.
- بزرگسالی (3 تا 6 سالگی)
در اواخر دوره بزرگسالی و پایان سن 6 سالگی در گربه‌ها دوران بلوغ به اتمام می‌رسد و پتانسیل باروری کاهش پیدا می‌کند.
- میانسالی (7 تا 10 سالگی)
در این مرحله از زندگی گربه‌ها، علائمی همچون کاهش تحرک و انرژی به وضوح قابل مشاهده است و لازم است که برای گربه خود در سنین میانسالی رژیم غذایی سالم و فعالیت‌های ورزشی ویژه‌ای را در نظر داشته‌باشید.
- سالمندی (11 تا 14 سالگی)
معمولا گربه‌های سالمند سیستم ایمنی ضعیفی داشته و مستعد ابتلا به بیماری‌های متعددی هستند به همین دلیل لازم است که از غذای گربه و غذای خشک گربه بالغ، استفاده نمایید.
تشخیص سن بلوغ گربه‌های نر و ماده
گربه‌ها نیز همانند انسان‌ها دوره بلوغ را تجربه می‌کنند و به علت تغییرات هورمونی رفتارهای متفاوتی را از خود بروز می‌دهند. گربه‌های نر از 6 الی 12 ماهگی و گربه‌های ماده از 5 الی 9 ماهگی به بلوغ جنسی می‌رسند. البته ممکن است در برخی از نژادها کمی زودتر یا دیرتر اتفاق بیافتند. بلوغ مرحله‌ای از زندگی گربه‌هاست که در این سن آماده تولید مثل و باروری می‌شوند. علاوه بر بلوغ جنسی گربه‌ها بلوغ اجتماعی را نیز تجربه می‌کنند که معمولا در 2 الی 4 سالگی رخ می‌دهد و با تغییرات رفتاری همراه است و لازم است که شما به عنوان فردی که از گربه‌ها نگهداری می‌کنید آگاهی و توجه بیشتری در این دوران سنی حیوان خانگی خود داشته‌باشید. برای تشخیص به بلوغ رسیدن گربه‌ها علائم متعددی وجود دارد که در انواع نر و ماده این حیوانات، تفاوت چشمگیری وجود دارد که در ادامه به بیان آن می‌پردازیم:
علائم بلوغ گربه نر
گربه‌های نر وقتی به سن بلوغ می‌رسند به دلیل ترشح هورمون‌های جنسی، خلق و خوی متفاوت و اغلب پرخاشگرانه‌ای را از خود بروز می‌دهند و با انجام کارهای غریزی سعی در یافتن جفت خود دارند. مهم‌ترین علائم بلوغ در گربه‌های نر شامل:
- تغییر صدا و ناله کردن مکرر
از مهم‌ترین مشخصه‌های دوران بلوغ در گربه‌ها بلندتر شدن صداست. همچنین مشاهده شده‌است که صداهایی همچون ناله کردن و میومیو کردن مداوم در طول شبانه‌روز از خود بروز می‌دهند که این ویژگی در گربه‌های نر و ماده مشترک است.
- بی‌قراری و خواب کم
گربه‌های نر در دوران بلوغ رفتارهای خاصی همچون بی‌قراری و کاهش خواب را از خود نشان می‌دهند و ساعت خواب آنها در این سن بسیار نامنظم و کوتاه است.
- توجه و محبت زیاد
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بلوغ در گربه‌ها تغییرات در رفتار اجتماعی و تمایل به توجه و محبت بیشتر می‌باشد. گربه‌های نر در این سن علاقه بسیاری به تعامل با جنس مخالف دارند.
- تمایل به بیرون رفتن از خانه
یکی از مشخصه‌های بارز گربه‌های نر، تمایل به فرار کردن از خانه است و از هر فرصتی برای خارج شدن استفاده می‌کنند و ممکن است در یک لحظه چشم به هم زدن به سرعت به بیرون رفته و جفت خود را پیدا کنند.
- علامت‌گذاری با ادرار
گربه‌های نر از طریق ادرار کردن سعی در یافتن جفت و تعیین قلمرو دارند و گربه‌های ماده از طریق فرومون‌های جنسی موجود در ادرار، تحریک شده و جذب گربه‌های نر می‌شوند.
- بروز رفتارهای عصبی
یکی دیگر علائم بلوغ در گربه‌های نر، بروز رفتارهای عصبی و پرخاشگرانه همچون گاز گرفتن و چنگ‌زدن می‌باشد و ممکن است به هر آنچه که در اطراف خود می‌بینند آسیب بزنند.
- دعوا با سایر گربه‌ها
معمولا در سن بلوغ مشاهده می‌شود که گربه‌های نر با یکدیگر بر سر یافتن غذا و یا جنس مخالف با هم دعوا کرده و سعی در قدرت نمایی و انجام رفتارهای پرخاشگرانه با یکدیگر دارند.
علائم بلوغ در گربه ماده
با توجه به تفاوت در ساختار بدنی و هورمون‌های گربه‌های ماده نسبت به گربه‌های نر، بلوغ در گربه‌های ماده اغلب با رفتارها و علائم متفاوتی همراه است. گربه‌های ماده با توجه به اینکه در سن بلوغ آماده بارور شدن هستند که اصطلاحا به آن فحل گفته می‌شود که عواملی همچون نژاد و شرایط آب و هوایی در فحل شدن گربه‌ها موثر است. مدت زمان فحلی در گربه‌ها معمولا بین 7 تا 10 روز می‌باشد و تا زمانی که گربه ماده باردار نشده دوباره وارد سیکل فحلی می‌شود. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علائم بلوغ( فحل شدن ) در گربه‌های ماده می‌پردازیم:
- خزیدن و غلتیدن
خزیدن و غلت خوردن گربه‌های ماده از علائم مهم بلوغ به شمار می‌رود. آنها معمولا بدن خود را به هر آنچه که در اطراف خود می‌بینند می‌مالند.
- تمیز کردن و لیس زدن خود
اندام‌های جنسی گربه‌های ماده در دوران بلوغ متورم می‌شود و آنها تمایل زیادی به تمیز کردن بدن و ناحیه تناسلی خود پیدا می‌کنند.
- تکان دادن دم
گربه ماده در دوران فحلی دم خود را تکان داده و پشت خود را به سمت بالا می‌گیرند.
راهکارهای مراقبتی فحل شدن گربه‌ها
گربه‌های ماده با رسیدن به سن بلوغ و آماده شدن برای باروری که معمولا از 5 الی 9 ماهگی شروع می‌شود؛ فحل شدن را تجربه می‌کنند و با میو میو کردن مداوم در شب و روز ممکن است باعث سلب آرامش صاحبان خود شوند؛ به همین دلیل بهتر است با آرامش و درک بیشتر شرایط روحی و جسمانی گربه خود نقش مهمی در مراقبت از او داشته‌باشید. در ادامه به بیان روش‌های موثر مراقبت از گربه در زمان فحل شدن می‌پردازیم:
- نوازش و ارتباط فیزیکی با گربه
گربه‌ها در زمان فحل شدن بیش از هر زمان دیگری به نوازش و آغوش کشیدن نیاز دارند و دوست دارند مورد توجه و محبت قرار گرفته‌شوند.
- سپری کردن زمان بیشتر در کنار گربه
با توجه به افزایش جنب و جوش گربه‌ها در زمان فحل شدن، بهتر است وقت بیشتری را در کنار حیوان خانگی خود بگذرانید و با تهیه انواع وسایل بازی مورد علاقه گربه‌تان، به او روحیه دهید و انرژی اش را تخلیه کنید.
- دور نگه‌داشتن از گربه‌های نر
با توجه به اینکه گربه‌های ماده در دوران فحلی، تمایل زیادی به برقراری ارتباط جنسی با گربه‌های نر دارند و در صورتی که در کنار هم باشند جفت گیری خواهند کرد؛ به همین دلیل توصیه می‌شود در حد امکان با بستن در و پنجره محل زندگی گربه‌تان او را از گربه‌های نر دور نگه‌دارید.
- استفاده از مکمل‌های هورمونی برای گربه‌ها
هورمون‌هایی که در سیکل فحل گربه‌های ماده تولید می‌شود باعث بروز رفتارهای غیرعادی می‌گردد که با استفاده از مکمل‌های هورمونی میتوانید هورمون‌های ترشح شده در بدن گربه‌تان را به تعادل برسانید و باعث آرام شدن رفتارهای حیوان خانگی خود شوید. البته توصیه می‌شود قبل از استفاده از مکمل‌های هورمونی با دامپزشک متخصص در این زمینه مشورت بگیرید.
- استفاده از علف گربه
اثر ضد استرسی و آرام بخشی علف گربه به اثبات رسیده است و گربه‌ها علاقه زیادی به بوییدن آن دارند. شما میتوانید برای ایجاد احساس آرامش در زمان فحل شدن گربه‌تان مقداری علف گربه در مجاورت او قرار دهید.
بهترین زمان عقیم شدن گربه‌ها
معمولا گربه‌های خانگی در زمان بلوغ به دلیل رفتارهایی که از خود بروز می‌دهند باعث اذیت شدن صاحبان خود می‌شوند برای مثال گربه‌های نر ممکن است ادرار خود را بر روی فرش و یا وسایل خانه اسپری کنند و حتی ممکن است از شب تا صبح میو میو کنند و در صورتی که به طور مکرر با جنس مخالف جفت‌گیری نکنند ممکن است با آسیب‌های جدی جسمی و روانی مواجه شوند و مستعد انواع بیماری‌ها قرار گیرند، به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت تمایل به نگهداری از گربه‌ها با مشورت و تحت نظر تیم جراح دامپزشک، حیوان خانگی خود را عقیم کنید. عقیم شدن در گربه‌های ماده بهتر است قبل از دوران بلوغ انجام شود و در گربه‌های نر توصیه می‌شود که بعد از بلوغ و تکامل اندام‌های جنسی، این عمل صورت گیرد.برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله همه چیز در مورد عقیم کردن گربه را بخوانید.
جمع‌بندی
شما به عنوان فردی که از گربه‌ها نگهداری می‌کنید باید اطلاعات جامعی از شرایط سنی، نیازهای روانی و جسمانی حیوان خانگی خود داشته‌باشید و بدانید که گربه‌ها نیز همچون انسان‌ها دوره‌ها و چالش‌های سنی مختلفی را پشت سر می‌گذارند. همانطور که در این مقاله از پت شاپ تام و جری اشاره شد دوران بلوغ از مهم‌ترین و حساس‌ترین برهه از زندگی گربه‌ها به شمار می‌رود و شما به عنوان صاحبان پت لازم است که با درک و توجه بیشتر به گربه خود، نقش مهمی در سلامتی و افزایش طول عمر این حیوانات دوست داشتنی در دوران بلوغ داشته‌باشید.
