بارداری و شیردهی سگها از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران در زندگی آن‌ها به شمار می‌رود. سلامت جسمانی و تغذیه مناسب سگ ماده تاثیر به سزایی در وضعیت رشد توله‌ها دارد و طبق توصیه دامپزشکان لازم است که قبل از بارداری سگها، معاینه و چکاپ کامل انجام شود تا در صورت وجود بیماری یا کمبود مواد مغذی بدن سگ، نسبت به رفع آن اقدام شود زیرا در صورت عدم توجه به این موضوع احتمال تولد توله‌های نارس و ضعیف افزایش پیدا خواهدکرد. نکته‌ی مهمی که در بارداری سگها اهمیتی زیادی دارد توجه به عدم افزایش وزن زیاد در زمان بارداری می‌باشد و به همین دلیل لازم است که با رعایت نکات اصولی در رژیم غذای سگ، ضمن توجه به مصرف کالری و مواد مغذی مورد نیاز بدن از افزایش شدید وزن در دوران بارداری جلوگیری به عمل آید. همچنین ضروری است که با آگاهی از اصول تغذیه سگها در دوران پس از زایمان و شیردهی اقدامات لازم را برای حفظ سلامت این حیوانات دوست داشتنی و توله‌ها انجام دهید، که در این مقاله به طور مفصل به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
بهترین تغذیه قبل از بارداری سگها
با توجه به اینکه روند رشد جنین سگ ارتباط مستقیمی با سلامت مادر دارد؛ لازم است که قبل از بارداری، آزمایشات و معاینه کاملی از وضعیت فیزیولوژیکی بدن سگها انجام شود و در صورت لزوم از مکمل‌های تغذیه‌ای سگ بالغ جهت رفع کمبودهای غذایی استفاده شود که این مکمل‌ها حاوی انواع مواد معدنی، ویتامینهای B,C، پروتئینها و اسیدهای چرب امگا۳ و امگا۶ هستند و می‌توانند کمک بسیاری به تقویت سیستم ایمنی سگهای بالغ، بارداری بی‌خطر و بهبود رشد جنین شوند. متاسفانه بی‌توجهی به رعایت رژیم غذایی مناسب سگهای باردار می‌تواند باعث به خطر افتادن جان توله‌ها و حتی مرگ آن‌ها نیز منجر شود.
مواد غذایی ضروری برای سگ باردار
سگها در دوران بارداری به دلیل شرایط حساس این دوران نیازهای تغذیه‌ای ویژه‌ای دارند و بهتر است که در دوران آبستنی آب و مایعات کافی مصرف کنند و حداقل در دو وعده غذایی انواع مواد معدنی، پروتئینها، فیبر و کربوهیدرات‌ها، ویتامین‌ها، کلسیم، فسفر، روی، فولیک اسید و… را مورد استفاده قرار دهند. همچنین توصیه میشود که از مواد طبیعی و ارگانیگ مانند هویج و سیب‌زمینی پخته‌شده، سبزیجات، آب مرغ و گوشت، ماهی پخته‌شده را حداقل یک بار در هفته مصرف کنند. لازم به ذکر است که فاکتورهای متعددی همچون وزن، نژاد، سن، جثه و وضعیت بارداری در مقدار و نوع مواد مغذی مورد نیاز بدن سگها نقش دارند و میزان کالری دریافتی در بارداری نژادهایی با وزن و جثه بزرگ‌تر تفاوت چشمگیری با نژادهایی کوچک‌تر دارد و بهتر است که شما به عنوان فردی که از سگها نگهداری می‌کنید به آن واقف باشید. در ادامه به ارائه لیستی از ضروریترین منابع غذایی برای سگهای آبستن می‌پردازیم:
- پروتئین: شامل گوشت پخته‌شده مرغ، ماهی، بره، گاو، بوقلمون و تخم‌مرغ پخته‌شده
- فیبر و کربوهیدرات: شامل سبزیجات مانند اسفناج، جعفری، کلم بروکلی و انواع میوه مانند سیب و موز
- چربی: شامل اسیدهای چرب ضروری بدن امکا۳ و امگا۶ و انواع چربی‌های حیوانی و گیاهی
- کلسیم: شامل ماست، استخوان، تخم‌مرغ پخته‌شده
- فسفر: ماهی و تخم‌مرغ پخته‌شده
وزن ایده‌آل سگ باردار
در شرایط ایده‌آل مدت زمان بارداری سگها حدود ۶۲ الی ۶۵ روز است و وزن سگ در این دوران حدود ۲۵ درصد افزایش خواهد‌داشت. در بسیاری موارد مشاهده شده‌است که عدم توجه به رعایت نکات تغذیه‌ای احتمال دیابت، چاقی و اضافه وزن را افزایش داده است، چنانچه در صورت بروز این مشکل لازم است با مشورت دامپزشک، برای سگ‌تان فعالیت‌های ورزشی سبکی مانند پیاده‌روی را تدارک ببینید. این در حالی است که برخی سگها از کمبودهای تغذیه‌ای رنج می‌برند و در حین بارداری با خطر سقط جنین و زایمان زودتر از موعد مواجه هستند و توله‌های متولد شده آن‌ها از نظر شرایط جسمانی و سلامتی مشکلات بسیاری از جمله نارساییهای قلبی و کلیوی و… دارند. توصیه میشود که تحت نظر یک دامپزشک متخصص وضعیت رشد جنین و همچنین وزن سگهای ماده باردار در فواصل زمانی منظم مورد بررسی قرار گیرند تا از تولد توله سگهای بیمار و ضعیف جلوگیری شود.
علت بی‌اشتهایی سگهای باردار
معمولا سگهای ماده با توجه به ترشح هورمون ریلاکسین در دوران بارداری و همچنین تغییرات متابولیسمی بدنشان دچار حالت تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی میشوند و تمایلی به خوردن غذا از خود نشان نمی‌دهند. اما به علت اهمیت تغذیه در این دوران حساس شما می‌توانید با داشتن خلاقیت و حوصله از غذاهای تشویقی سگ که در طعم‌های لذیذ و متنوعی به بازار عرضه شده است؛ غذایی متناسب با ذائقه حیوان خانگی خود تهیه کنید. همچنین شما می‌توانید مواد خوراکی را به حجم کم و تعداد وعده‌های زیاد تقسیم کنید تا سگ‌تان بتواند غذای خود را به راحتی و با اشتیاق فراوان مصرف کند.
عوارض تغذیه نامناسب سگ باردار و شیرده
سگهای باردار و شیرده که دچار دیابت، چاقی یا سوء تغذیه هستند؛ علاوه بر به خطر افتادن سلامت خودشان، احتمال بروز زایمان پر خطر و تولد توله‌های نارس را افزایش خواهند‌داد. همچنین پس زایمان نیز با مشکلات متعددی همچون تضعیف سیستم ایمنی، کاهش کیفیت شیر، ضعف و بی حالی مواجه خواهند‌‌شد. عدم توجه به نکات تغذیه‌ای در بارداری و شیردهی می‌تواند جان این حیوانات دوست‌داشتنی را تهدید کرده و مرگ و میر را در بین توله‌های متولد شده افزایش دهد. مهم‌ترین عارضه‌ای که سوء تغذیه و یا اضافه وزن در سگهای باردار و شیرده می‌تواند به وجود آورند شامل موارد زیر می‌باشند:
- افزایش احتمال سقط جنین
- افزایش مرگ‌ومیر توله‌ها
- تولد توله‌های نارس
- احتمال زایمان زودتر از موعد
- بروز بیماری‌های مادرزادی در توله‌ها
- تضعیف سیستم ایمنی سگ باردار
- کاهش کیفیت شیر آغوز
- کاهش طول عمر سگ باردار و توله‌ها
مولتی ویتامین تقویتی سگ باردار و شیرده
مصرف مواد غذایی ارگانیک و باکیفیت در دوران بارداری و شیردهی نقش موثری در حفظ سلامت سگها و توله‌های تازه متولد شده دارد و توصیه میشود تحت نظر دامپزشک برای تقویت سیستم ایمنی بدن و رفع کمبودهای تغذیه‌ای از مکمل‌ها و مولتی ویتامین اورجینال موجود در پت شاپ‌ها استفاده شود. پت شاپ آنلاین تام و جری با عرضه مولتی ویتامین مخصوص سگهای باردار و شیرده شامل برندهای مطرح رویال کنین، بیفار، انی ویتال و جرهای تلاش کرده تا نقش موثری در راستای بهبود سلامت سگها ایفا نماید. برندهای مطرح تولیدکننده غذای سگ با شناخت نیازهای تغذیه‌ای سگها در سنین مختلف به خصوص دوران حساس بارداری و شیردهی و همچنین توجه ویژه به نژاد و سن سگها محصولات خود را به بازار عرضه کرده‌اند.
غذاهای ممنوعه برای سگ باردار و شیرده
مصرف برخی از مواد غذایی برای سگها مضر شناخته شده و می‌تواند باعث بروز حساسیت، تهوع، استفراغ، قرمزی، خارش و التهاب‌های پوستی شود، که شناخت و عدم مصرف آن‌ها در زمان بارداری و شیردهی بسیار حائز اهمیت است؛ چون ممکن است مصرف مواد غذایی ممنوعه، سلامت جنین و مادر را با خطر جدی مواجه سازد. در ادامه به ارائه لیستی از غذاهای ممنوعه برای سگهای باردار و شیرده می‌پردازیم:
- الکل
- گوجه فرنگی
- بادمجان
- شکلات
- مواد حاوی کافئین
- چای و قهوه
- ادویه‌جات
- گوشت خام
- پیاز و سیر
- شیر
- تخم‌مرغ خام
تغذیه مناسب سگ پس از زایمان
با توجه به اینکه سگها در حین زایمان، انرژی و خون زیادی را از دست میدهند؛ لازم است که توجه زیادی به این موضوع داشته‌باشید و ضمن افزایش تعداد وعده‌های غذایی، از مواد پرکالری و مقوی که شامل انواع پروتئینها و اسیدهای چرب ضروری است استفاده کنید تا سگ شما علاوه تامین نیازهای غذایی خود، بتواند به توله‌های متولد شده نیز شیر دهد. کیفیت شیر آغوز سگ ارتباط مستقیمی با مواد خوراکی مصرف شده دارد و شما می‌توانید با مشورت دامپزشک از غذای خشک مادر اند بیبی که برندهای مطرح رویال کنین، رفلکس، جوسرا و بیفار عرضه کرده‌اند؛ برای حیوان خانگی‌تان استفاده کنید.
بهترین مواد غذایی افزایش‌دهنده شیر در سگها
طبق توصیه دامپزشکان مصرف آب سالم تاثیر بسیاری در افزایش ترشح شیر در سگهای ماده دارد، همچنین استفاده از انواع مواد پروتئینی نظیر گوشت پخته‌شده بره، مرغ، ماهی، گاو، بوقلمون و مواد حاوی کلسیم و چربی‌های گیاهی و حیوانی نقش موثری در بهبود کیفیت شیر آغوز سگ دارند. بهترین تغذیه در دوران شیردهی سگها، استفاده از غذاهای مرطوب شامل انواع سوپ و کنسرو سگ در وعده‌های غذایی روزانه می‌باشد؛ زیرا ممکن است کمبود آب بدن منجر به کاهش تولید شیر و سیر نشدن توله‌ها شود.
بهترین زمان از شیر گرفتن توله سگها
برای از شیر گرفتن توله‌ها بهتر است که بعد از گذشت ۳ هفته از تولد آن‌ها، کم کم با دادن غذاهای مرطوب و رقیق شده آن‌ها را با مواد خوراکی آشنا کنید و پس از گذشت ۸ هفته از تولد توله‌ها به طور کامل آن‌ها را شیر مادر جدا کنید. شما می‌توانید در این دوران با تهیه انواع غذاهای خشک و مرطوب توله سگ از برندهای رویال کنین، غذای رفلکس، بیفار، مونلو، هپی داگ و جوسرا که در پت شاپ آنلاین تام و جری عرضه شده‌است نیازهای غذایی توله سگهای متولد شده را تامین کنید. همچنین شایان ذکر است که پس از شیر گرفتن توله‌ها رژیم غذایی مادر کم کم به حالت عادی باز می‌گردد.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی شد اطلاعات جامعی در خصوص نیازهای تغذیه‌ای سگها در دوران بارداری، شیردهی و بعد از زایمان ارائه شود. با توجه به اینکه سلامت سگها و توله‌های متولد شده ارتباط مستقیمی با تغذیه اصولی آن‌ها دارد لازم است که طبق برنامه غذایی منظم و با میزان کالری مشخص در طول روز، به آن‌ها غذا داده شود تا از بروز اضافه وزن و یا کمبود تغذیه‌ای پیشگیری شود. به دلیل اهمیت شرایط فیزیکی و نژادی سگها در تغذیه لازم است که شما به عنوان فردی که مسئولیت نگهداری از سگها را بر عهده دارید؛ تحت نظر یک دامپزشک متخصص قبل از بارداری آزمایشات لازم را انجام داده و بعد از اطمینان کامل از وضعیت سلامتی حیوان خانگی خود وارد پروسه بارداری و زایمان شوید.
مواد حاوی پروتئین، فیبر، کربوهیدرات، ویتامینهای B,C، اسیدهای چرب امگا۳ و امگا۶، کلسیم، فسفر، روی، اسید فولیک از ضروریترین مواد غذایی در دوران بارداری سگها به شمار میروند.
مواد ممنوعه شامل گوجهفرنگی، بادمجان، شکلات، قهوه و چای، الکل، شیر، سیر و پیاز باعث بروز حساسیت در سگها میشوند
مصرف آب کافی و استفاده از غذاهای مرطوب مانند سوپ و کنسرو تاثیر بسیاری در افزایش ترشح شیر در سگها دارند.
